Blog

Exact nog 1 week om niet-Belgen te registreren als kiezer: verspreid het werkmateriaal!

14-07-2024

Niet-Belgen hebben nog exact één week om zich te registreren als kiezer voor de gemeenteraadsverkiezingen. Volgens de laatste cijfers van het FOD ibz zijn momenteel 8,48% van de stemgerechtigde EU-burgers en 5,08% van de stemgerechtige niet-EU burgers geregistreerd als kiezer in het Vlaams gewest (op 13/07/2024). 

Wat moet je weten als je mensen (mee) wil informeren?

EU-burgers die meer dan 18 jaar zijn en officieel in België verblijven, mogen stemmen voor hun stad of gemeente, mits ze zich registreren voor eind juli 2024. Niet-EU-burgers die meer dan 18 jaar zijn en officieel meer dan 5 jaar in België verblijven, mogen stemmen voor hun stad of gemeente, mits ze zich registeren voor eind juli 2024. De registratiedeadline is 31 juli. Je kan je online registreren met Itsme of invulformulieren downloaden en invullen, die je persoonlijk moet afgeven aan je stad of gemeente.     

Werkmateriaal 

Ieders Stem Telt ontwikkelde werkmateriaal in verschillende talen om mensen te informeren: op de website kan je flyers, Whatsapp filmpjes en informatiefiches downloaden om niet-Belgen te informeren over hun stemrecht. 

De flyer geeft een overzicht van de voorwaarden om te stemmen. De QR-code leidt naar het online portaal om te registreren als niet-belgische kiezer. De flyer is te downloaden in het Nederlands, Frans, Engels, Spaans, Portugees, Pools, Turks, Arabisch, Russisch, Somalisch, Koerdisch en Tamil.  

De filmpjes dienen om niet-EU burgers op de hoogte te brengen van hun stemrecht op 13 oktober. Verspreid deze filmpjes via Whatsapp onder vrienden, familie, kennissen, collega's, ... zodat ze weten dat ze zich moeten registreren om te kunnen stemmen! De filmpjes zijn te downloaden in het Nederlands, Spaans, Arabisch, Frans, Dari-Farsi, Tamazight, Pools, Russisch. 

De informatiefiche vat samen wat er in het document staat waarmee je aanvraagt om je in te schrijven als kiezer voor de gemeenteraadsverkiezingen. Zo weten toekomstige kiezers waartoe ze zich verbinden. De fiches kan je downloaden in het Nederlands, Frans, Engels, Duits, Spaans, Turks en Roemeens voor EU-burgers en niet-EU burgers. 

Hulp nodig bij het online registreren? Check een SAAMO buurtwerking of digipunt in jouw buurt!

In Antwerpen kan je terecht bij de buurtwerkingen van SAAMO of bij de digipunten van de stad!

--Buurtwerkingen SAAMO--

Elke maandag 09u30 – 12u30: SAAMO De Stek (Kiel) | Sint-Bernardsesteenweg 197, 2020 Antwerpen Elke dinsdag 09u30 – 12u30: SAAMO Dinamo (Deurne-Noord) | Ten Eekhovelei 337, 2100 Deurne Elke dinsdag van 13 tot 16 uur: Huis van het Kind (Borgerhout) Turnhoutsebaan 133, 2140 Antwerpen  Elke woensdag 9u30 – 12u30: SAAMO Borgerbaan (Borgerhout) | Turnhoutsebaan 236, 2140 Borgerhout Elke donderdag 13u00 – 16u00: SAAMO De Wijk (Antwerpen-Noord) | Willy Vandersteenplein 1, 2060 Antwerpen Elke donderdag 13u00 – 16u00: SAAMO 't Pleintje (Deurne-Zuid) | Sint-Rochusstraat 106 | 2100 Deurne

--Digipunten--

In Antwerpen kan je ook terecht bij de digipunten van de stad. Informatie over de locaties en openingsuren per district kan je hier terugvinden. 

 

 

 

Blog

Nog 2 weken om niet-Belgen te registreren: outreachers aan het woord

14-07-2024

Mohamed en Kobra zijn sinds kort deel van het outreach-team Ieders Stem Telt van SAAMO Antwerpen. Ze trekken erop uit in Antwerpen om niet-Belgen te informeren over hun stemrecht bij de lokale verkiezingen van 13 oktober.

Vandaag op het programma: de markt op het Sint-Jansplein afschuimen, het fietsatelier van SAAMO mee bemannen en met de voorzitter van een Moskee in overleg gaan. Het zijn drukke dagen voor het outreachteam van SAAMO Antwerpen, de registratie deadline voor niet-Belgen nadert dan ook snel. Niet-Belgen kunnen zich registreren om te stemmen tot 31 juli. Kobra:  “Ook dat weten mensen vaak niet, we proberen dan uit te leggen dat ze zich nu moeten registreren, ook al zijn de verkiezingen pas in oktober.”

De eerste stap is mensen informeren dat er nog een verkiezing aankomt.  Mohamed: “We horen vaak: ‘Het zijn toch net verkiezingen geweest?’ Wij leggen dan uit dat er voor het stad nog eens verkiezingen zijn en dat ze deze keer wél mogen stemmen. Als ze zich registreren ten minste.” Kobra: “We registreren mensen ter plaatse en leggen uit dat ze enkel dan in oktober een uitnodigingsbrief zullen ontvangen van hun gemeente. En dat ze natuurlijk niet moeten stemmen, maar ze wel het recht hebben.”

Daarbij is een persoonlijk gesprek, liefst in de eigen taal, het beste. Kobra: “Ik heb veel sneller een connectie met mensen die ook van Afghaanse afkomst zijn en Farsi of Pasjtoe spreken. De mensen voelen zich sterker verbonden met je en gaan graag in gesprek, het contact is vlot.”

Foto: Kobra (midden) informeert mensen op de wekelijkse markt van het St-Jansplein

Mohamed: “Ik neem Ieders Stem Telt overal mee naartoe: mijn eigen netwerk is al goed op de hoogte, nu wil ik zeker de rest van mijn gemeenschap (de Somalische gemeenschap) in Antwerpen informeren en registreren. Maar natuurlijk gaan we in gesprek met iedereen, dat is de job. Ik let vooral op lichaamstaal, staan mensen open voor een praatje? Dan stap ik erop af.”

Hun open aanpak heeft succes, op amper een uurtje lukt het om verschillende mensen te informeren. Omdat het registreren sinds dit jaar online kan, probeert het team ook ter plaatse kiezers te registreren. Mohamed: “Daarvoor moeten mensen wel Itsme hebben op hun smartphone en dan moeten ze natuurlijk nog hun code weten…Maar het is wel een vooruitgang, we kunnen iemand op enkele minuten registreren als kiezer!”.

Foto: Mohamed (rechts) registreert George uit Kameroen als kiezer op het St-Jansplein via Itsme

Het team staat deze week nog op verschillende markten en pleintjes en trekt ook naar de haven van Antwerpen.  “Daar hebben we deze week al héél wat arbeiders kunnen registreren”, vertelt Mohamed.

Maar daar stopt het niet, het team probeert contact te houden met iedereen die ze registreren. Mohamed: “De meest gestelde vraag is ‘Op welke partij stem ik best?’ Dat gaan wij natuurlijk niet voor de mensen bepalen. Ze zijn welkom om in de volgende fase te komen luisteren naar waar de partijen voor staan, samen gaan we na welke partij het beste aansluit bij hun belangen”.

 

Wat moet je weten als je mensen (mee) wil informeren?

→ EU-burgers die meer dan 18 jaar zijn en officieel in België verblijven, mogen stemmen voor hun stad of gemeente, mits ze zich registreren voor eind juli 2024.

→ Niet-EU-burgers die meer dan 18 jaar zijn en officieel meer dan 5 jaar in België verblijven, mogen stemmen voor hun stad of gemeente, mits ze zich registeren voor eind juli 2024.

→ De registratiedeadline is 31 juli.

→ Je kan je online registreren met Itsme of invulformulieren downloaden en invullen, die je persoonlijk moet afgeven aan je stad of gemeente.

→ Ieders Stem Telt ontwikkelde flyers en filmpjes in verschillende talen om mensen te informeren. Je kan alle materiaal gratis downloaden, printen of verspreiden via WhatsApp.

Nieuws

Registratie niet-Belgen bij de lokale verkiezingen: hulpdiensten in Vlaanderen

01-07-2024

De ene verkiezingen zijn nog maar net gepasseerd of de volgende dienen zich aan. Op 13 oktober zijn er gemeente- en provincieraadsverkiezingen. Ook niet-Belgen die in België verblijven hebben recht om te stemmen als zij aan een aantal voorwaarden voldoen en als ze zich registreren op de kiezerslijst. De registratiedeadline is 31 juli! 

Ook de stem van niet-Belgen is belangrijk dus wij willen met Ieders Stem Telt, de handen in elkaar slaan om de stem te laten horen van mensen die vaak niet gehoord worden, en ervoor zorgen dat zoveel mogelijk niet-Belgen zich registreren.

Daarom ondernemen wij een aantal zaken:

We ontwikkelden een flyer, in meerdere talen, waarmee niet-Belgen zich digitaal kunnen registreren via Itsme. We ontwikkelden filmpjes, in meerdere talen, om te verspreiden onder je eigen netwerk.  We verspreiden deze info naar alle organisaties en diensten die in contact komen met de doelgroep. We organiseren actiemomenten op lokale activiteiten waar we actief mensen registeren. Organiseer je een event en heb je ons er graag bij? Contacteer dan iedersstemtelt2024@gmail.com! We helpen iedereen die langskomt bij digipunten om zich te registreren: Registratieweek in Gent:

𝗠𝗮𝗮𝗻𝗱𝗮𝗴 𝟭𝟳/𝟬𝟲

14u00 – 16u00 Amal: Kongostraat 42, Gent

𝗗𝗶𝗻𝘀𝗱𝗮𝗴 𝟭𝟴/𝟬𝟲

13u30-16u00 Amal: Kongostraat 42, Gent (digipunt)
14u00-16u00 SIVI Doornakkerstraat 54, St Amandsberg
16u00-18u00 SAAMO Gent: Scandinaviëstraat voor app Zweden, Gent

𝗪𝗼𝗲𝗻𝘀𝗱𝗮𝗴 𝟭𝟵/𝟬𝟲

10u00-11u30 WZS Kans Kanshuis: Gasthuisstraat 2A, Oostakker
13u00-15u00 Kras vzw: Sint-Salvatorstraat 30, Gent

𝗗𝗼𝗻𝗱𝗲𝗿𝗱𝗮𝗴 𝟮𝟬/𝟬𝟲

16u30-18u00 Speel-o-theek Pipo: Jozef II straat 104-106, Gent

𝗩𝗿𝗶𝗷𝗱𝗮𝗴 𝟮𝟭/𝟬𝟲

10u00-12u00 De Rode Lotus: Meibloemstraat 18, Gent
14u00-16u00 De Serre: Rerum Novarumplein 10, Gent

𝗭𝗮𝘁𝗲𝗿𝗱𝗮𝗴 𝟮𝟮/𝟬𝟲

13u00-15u00 Hart voor Vluchtelingen: Forelstraat 37, Gent

𝗭𝗼𝗻𝗱𝗮𝗴 𝟮𝟯/𝟬𝟲

10u00-12u00 SAAMO Gent op de markt in Ledeberg

Doorlopende registratie in Antwerpen:

1) SAAMO buurthuizen

Elke maandag 09u30 – 12u30

SAAMO De Stek (Kiel) | Sint-Bernardsesteenweg 197, 2020 Antwerpen

Elke dinsdag 09u30 – 12u30

SAAMO Dinamo (Deurne-Noord) | Ten Eekhovelei 337, 2100 Deurne

Elke dinsdag van 13 tot 16 uur

Huis van het Kind (Borgerhout) Turnhoutsebaan 133, 2140 Antwerpen 

Elke woensdag 9u30 – 12u30 

SAAMO Borgerbaan (Borgerhout) | Turnhoutsebaan 236, 2140 Borgerhout

Elke donderdag 13u00 – 16u00

SAAMO De Wijk (Antwerpen-Noord) | Willy Vandersteenplein 1, 2060 Antwerpen

Elke donderdag 13u00 – 16u00 

SAAMO 't Pleintje (Deurne-Zuid) | Sint-Rochusstraat 106 | 2100 Deurne

2) Digipunten

In Antwerpen kan je ook terecht bij de digipunten van de stad. Informatie over de locaties en openingsuren per district kan je hier terugvinden. 

Tijdelijke registratiemomenten Antwerpen 

Maandag 24 juni

10u00-13u00 Bibliotheek Arena: Arenaplein 62, 2100 Deurne 

Maandag 8 juli

10u00-13u00 Bibliotheek Arena: Arenaplein 62, 2100 Deurne

26 jun

Opiniestuk De Standaard: het stemrecht van 1 miljoen mensen mag niet van goodwill afhangen

26-06-2024

Op 24/06/2024 verscheen dit opiniestuk in De Standaard - Lees het hier.  

Het is donderdagavond en het regent wanneer Maria kletsnat de buurtwerking in Deurne Zuid binnenstapt. Ze heeft gehoord dat ze hier hulp kan krijgen om zich online te registeren om te kunnen stemmen voor de gemeenteraadsverkiezingen van oktober. “Ik wist niet dat dit moest. Gelukkig vertelde een vriendin het me, maar ik kreeg het zelf niet geregeld.” Net als haar Belgische vrienden is Maria niet verplicht om te gaan stemmen, maar als ze dat toch wil, moet ze zich voor 1 augustus registreren. Dat is meer dan tien weken voor de eigenlijke verkiezingen. Voor Adil, een Marokkaanse man, liggen de kaarten nog moeilijker. “Omdat ik niet uit de EU afkomstig ben, moet ik bewijzen dat ik al vijf jaar in België woon. Ik weet niet waar ik die papieren ga opdiepen. Dat is niet fair. Ik wil mijn burgerplicht vervullen.”

Maria en Adil zijn niet de enigen die op dit soort onnodige drempels botsen. Sinds de invoering van stemrecht voor niet-Belgen twintig jaar geleden, trekken maar weinig niet-Belgische burgers effectief naar de stembus. Het gaat om bijna 1 miljoen potentiële kiezers. Toch slaagden er in 2018 slechts 112.382 EU-burgers en 18.267 burgers van buiten de EU in om te stemmen. Dat is respectievelijk 14,90 procent en 13 procent van beide groepen.

Dat moet en kan beter. Mensen moeten meer en betere informatie krijgen. Vandaag communiceert de overheid nauwelijks met deze groep. Nochtans gaat het hier over een essentieel democratisch recht. Het beleid verschilt ook van gemeente tot gemeente. Het staat lokale besturen vrij om zelf te beslissen hoe en in welke mate ze hun niet-Belgische burgers op de hoogte brengen. Pijnlijk is dat het overheidspersoneel niet altijd volledig op de hoogte blijkt van de verschillende procedures.

Het spreekt voor zich dat de bevoegde ambtenaren de nodige kennis moeten hebben over het stemrecht van niet-Belgen. Goede dienstverlening is cruciaal om meer registraties te krijgen. De verschillende politieke niveaus moeten beter samenwerken. De modaliteiten van de registratie zijn een federale bevoegdheid, terwijl de organisatie van gemeenteraadsverkiezingen Vlaamse materie is, en uiteindelijk komt iedereen met zijn gemeente in contact om de registratie af te handelen. De lokale besturen moeten minstens versterkt worden met duidelijke richtlijnen en informatie. Bovendien zouden niet-Belgen, net als de Belgen, direct aangeschreven kunnen worden over de uitoefening van hun stemrecht.

Makkelijkere registratie

Er is ook meer mogelijk dan een betere communicatie. Onze wetgeving biedt kansen die we vandaag onderbenutten. Zo is het in België, in tegenstelling tot in andere landen, mogelijk vanaf de eerste dag na de jongste lokale verkiezingen om je te registreren als kiezer. Bovendien dient die registratie slechts eenmalig te gebeuren. Dat wil zeggen dat het voor gemeentebesturen mogelijk is om gebruik te maken van elk contact dat ze met hun burgers hebben om hen geregistreerd te krijgen. Zo kan het een boodschap zijn die toegevoegd wordt aan het welkomstpakket voor nieuwe burgers. Reeds ingeschrevenen kunnen dan weer geregistreerd worden bij hun eerstvolgende bezoek aan het gemeenteloket. Het spreekt wel voor zich dat we dit niet kunnen overlaten aan de gemeentelijke autonomie. Als we hierin rechtsgelijkheid willen, is een uniforme aanpak onontbeerlijk.

Vooralsnog ontbreken al dit soort eenvoudige maatregelen, waardoor grote groepen mensen hun stem niet kunnen laten horen. Her en der springen middenveldorganisaties in de bres. Campagnes zoals ‘Ieders Stem Telt’ en ‘Ik Stem Ook’ proberen lokale besturen te informeren. Omdat het registreren sinds dit jaar online kan, proberen ze ook mensen zelf te registeren. Dat is al vooruitgang. Vroeger moesten mensen zich persoonlijk bij het gemeentehuis aanmelden of hun aanvraag per post opsturen.

Maria is alvast blij dat het gelukt is om zich te registreren. “Ik woon hier en betaal belastingen. Waarom zou ik dan niet mogen meebeslissen over wat er met dat geld gebeurt? Stemmen geeft me het gevoel er echt bij te horen. Door mee te praten maak ik deel uit van de gemeenschap hier.”

Brusselse mosterd

Maria’s woorden doen deugd. Alleen kunnen we het stemrecht van 1 miljoen kiezers niet laten afhangen van de goodwill van middenveldorganisaties. Stemgerechtigden de mogelijkheid geven te stemmen is een pijler van ons democratische systeem. Het is de plicht van de overheid om haar burgers daarover goed te informeren en al het mogelijke te doen opdat mensen op een zo toegankelijk mogelijke manier van hun stemrecht kunnen gebruikmaken.

We kunnen misschien de mosterd in Brussel halen. Het Brusselse parlement keurde onlangs een resolutie goed die stelt dat het Gewest stemgerechtigden niet alleen moet aanschrijven om hen te informeren over het stemrecht. Het Parlement wil ook dat het Gewest inzet op communicatie die uniform en begrijpelijk is aan de hand van grafisch materiaal en pictogrammen. De resolutie legt de verantwoordelijkheid bij het Gewest om te monitoren of de deelname aan de lokale verkiezingen verbetert. In Brussel beseffen ze dus al: Ieders Stem Telt, ook die van Niet-Belgen. Nu Vlaanderen nog.

Jessica Rombaut & Eef Jonkers - Medewerkers Ieders Stem Telt, met als kernpartners SAAMO, Beweging.Net, Uit De Marge, Welzijnszorg en SAM steunpunt Mens en Samenleving.

Nieuws

GRATIS Vormingsaanbod IST regio MZW

13-06-2024
Ieders Stem Telt regio Mid- en Zuid-West-Vlaanderen lanceert *gratis* vormingsaanbod lokale verkiezingen

Kom jij in jouw vereniging of organisatie ook mensen tegen die zich afvragen of onze democratie nog werkt? Heeft het eigenlijk nog zin om te gaan stemmen nu de opkomstplicht voor de lokale verkiezingen is afgeschaft? Gaat mijn stem naar de meerderheid als ik blanco of ongeldig stem?

Op 13 oktober zijn er lokale verkiezingen, met o.a. een afgeschafte opkomstplicht. Wie geen stem wenst uit te brengen, hoeft dus niet meer naar het stemhokje te gaan.

 

In regio Mid- en Zuid-West-Vlaanderen slaan verschillende organisaties onder de vlag van ‘Ieders Stem Telt’ de handen in elkaar om zoveel mogelijk mensen te overtuigen om wel te gaan stemmen.

Want via je stem heb je invloed op de vorming van een lokaal bestuur, het beleid dat ze voeren en wat dat voor jou betekent. Denk maar aan een betaalbare en kwaliteitsvolle woning, loketten waar je gemakkelijk terecht kan, een speelplein om de hoek, een toegankelijke bibliotheek … bezorgdheden van mensen, waar de politiek een impact op heeft.

 

Ontdek hieronder ons vormingsaanbod om het met jouw vereniging te hebben ‘over de lokale verkiezingen’.

 

 

Groepsaanbod

Inhoud: via groepswerk gaan we aan de slag over politiek en democratie, over verkiezingen, het belang van stemmen, en goed geïnformeerd je stemkeuze maken! Voor wie? Voor plekken en groepen waar mensen in een kwetsbare positie samen komen: sociale huizen, inloophuizen, welzijnsschakels, verenigingen waar armen het woord nemen, buurtwerk, wijkcentra, etc ... Duur? 2 uur. Groep? 6 tot maximum 15 personen. Kostprijs: Gratis. Wel zien we graag onze vervoersonkosten betaald. Daarbij is een tas koffie + een lekker taartje altijd welkom. :) Waar? De cursussen gaan steeds door bij jullie vereniging of organisatie, binnen jullie eigen vertrouwde plek dus.

 

➸ Aanvragen: ABVV West-Vlaanderen - edelbert.Masschelein@abvv-wvl.be of Avansa Mid- en Zuidwest - kurt.declercq@avansa.be .

 

Individueel aanbod

 

Je kan individueel aansluiten bij een lessenreeks die Ligo Midden- en Zuid-West-Vlaanderen organiseert voor laaggeletterde volwassenen die geen diploma secundair onderwijs hebben.

 

➸ Aanvragen: simen.rosseel@ligo-mzwvl.be

 

Zelf aan de slag?

 

Wie zelf aan de slag wenst te gaan vindt veel educatief materiaal bij Ieders Stem Telt.

➸ www.iedersstemtelt.be/werkmateriaal

Blog

WATWAT: Ik heb een handicap, is er hulp als ik ga stemmen?

12-06-2024

Op watwat.be/verkiezingen vind je heel wat informatie over de verkiezingen. Ieders Stem Telt schreef een bijdrage over de extra hulp bij het stemmen als persoon met een handicap.  

Heb je hulp nodig om het stemhokje binnen te gaan of om te stemmen? Bijvoorbeeld omdat je slechtziend bent of omdat je in een rolstoel zit? Dan kan je een speciaal ingericht stemhokje gebruiken en heb je recht op hulp.

Speciaal ingericht stemhokje

Op elke plek waar je kan stemmen, moet minstens 1 speciaal ingericht stemhokje zijn voor kiezers met een handicap.

In dat stemhokje:

Is er meer ruimte, voor en in het hokje Staat een lagere tafel Is een vergrootglas

Er moet vlakbij ook een stoel staan.

Dat stemhokje is ofwel op het gelijkvloers, ofwel kan je ernaartoe met de lift.

Bij de ingang van het gebouw zijn er pictogrammen zodat je dat hokje makkelijk kan vinden.

Zo moet dat stemhokje ingericht zijn:

Inter – Toegankelijk Vlaanderen & Agentschap Binnenlands Bestuur

Je kiest zelf of je dat speciaal ingerichte stemhokje gebruikt of niet. En of je graag nog hulp krijgt van iemand of niet.

Hoe krijg ik hulp?

Vraag aan de voorzitter van het stembureau of iemand je mag helpen. Die mag je vraag niet weigeren, maar moet je wel toestemming geven.

Je kan zelf iemand meenemen om je te helpen, of iemand van het stembureau kan je helpen.

Er mag maar 1 iemand mee het stemhokje in.

Die persoon mag je alleen helpen, en dus niet in jouw plaats stemmen of zeggen op wie jij moet stemmen.

Mag mijn assistentiehond mee?

Ja, je assistentiehond mag mee tot in het stemhokje.

Je mag dan ook nog altijd vragen dat er iemand extra meegaat in het stemhokje om je te helpen.

Meer info over de toegankelijkheid van stemlokalen vind je op Vlaanderenkiest2024.be

Blog

Wat heeft een kaarsenfabriek met onze democratie te maken?!

22-04-2024
“Den Bougie” in Borgerhout en de strijd voor het algemeen stemrecht

De kaarsenfabriek De Roubaix-d’Oedenkoven, in de volksmond “den Bougie”, is deel van het collectief geheugen van Borgerhout, niet in het minst omdat eind 19e eeuw den Bougie het decor was van een beslissende gebeurtenis voor de Belgische werkende klasse, namelijk het verwerven van democratische rechten.

Al sinds haar oprichting in 1885 ijverde de Belgische Werklieden Partij (BWP) voor het verwerven van algemeen stemrecht. Het toenmalige cijnskiesrecht, verankerd in de grondwet, verleende stemrecht aan mannen die een minimum aan belastingen betaalden of er vanwege hun beroep recht op hadden (advocaat, arts, …). Daardoor was de arme werkende bevolking hier de facto van uitgesloten. Bij de verkiezingen in 1892 mocht amper een ruime 2% van de Belgische mannelijke bevolking stemmen voor parlement en senaat. Het was een periode van doffe ellende voor de arbeidende klasse: kinderarbeid, lange werkuren, epidemieën door ongezonde leefomstandigheden, … tekenden hun leven. De BWP was van mening dat zij door het algemeen stemrecht in het parlement voldoende gewicht zou krijgen om de leef- en werkomstandigheden menselijk te maken.

Maar de elite geeft niet zomaar haar privileges op. Een voorstel tot grondwetswijziging wordt tot driemaal toe (1870, 1883 en 1887) afgewezen door de verkozenen des lands, tot in 1890 een vierde voorstel wel ontvankelijk wordt verklaard. Maar er wordt getalmd en het ene vertragingsmaneuver volgt het andere op. De arbeiders zijn het beu en in 1891 breekt een mijnwerkersstaking uit die opgevolgd wordt door 100000 mijnwerkers. Het komt tot botsingen met de gendarmen met doden tot gevolg, waaronder 16 slachtoffers in Mons. Maar de arbeiders blijven vastberaden, de klassenstrijd verhevigt. Zowel De Kamer als de BWP zijn bang voor een revolutionaire evolutie en zoeken naar een uitweg. Het is in dit kader dat de staking opvolging krijgt in Antwerpen.

Nog steeds bougeert het niet echt en in 1893 breekt een nieuwe staking uit die tegen het midden van april aangroeit tot 250000 arbeiders. Op 18 april 1893 trekken betogers naar Borgerhout om daar ook het werk te doen staken. Ze worden aan den Bougie opgewacht door politie en gendarmen. De Roubaix, één van de eigenaars van de kaarsenfabriek ontvangt een delegatie van de stakers maar weigert echter om het werk te doen staken en om de delegatie de arbeiders te laten toespreken. De betogers zijn teleurgesteld. Er wordt met stenen gegooid en er sneuvelen een paar ruiten van de fabriek. De gendarmen laden hun karabijnen en de politieagenten trekken hun sabels. De betogers vertrekken naar hun partijlokaal De Werker in de Diepestraat.

In de namiddag rond half vijf keren de betogers vastberaden terug naar Borgerhout. Naarmate de stoet door de straten trekt neemt haar omvang toe. Wanneer de menigte den Bougie bereikt is ze aangegroeid tot 4000 à 5000 mensen. De eerste rangen van de betogers dragen rode vlaggen en plakkaten. Behalve politie en gendarmerie, is nu ook de brandweer onder de wapens geroepen. Ook burgemeester Moorkens is er. Deze keer wordt een delegatie van de betogers wél toegestaan om met de arbeiders van de kaarsenfabriek te spreken. Maar de werklieden van den Bougie zijn niet politiek-syndicaal georganiseerd en durven niet te spreken of te staken uit vrees hun job en inkomen te verliezen. Opnieuw verlaat de delegatie teleurgesteld de fabriek.

De burgemeester schreeuwt enige waarschuwingen dat er geschoten zal worden als ze niet ophouden. Maar de betogers geven niet op.

Dan gaat het snel. Er wordt opnieuw met stenen gegooid waarbij een steen de hoed van burgemeester Moorkens raakt. De burgemeester schreeuwt enige waarschuwingen dat er geschoten zal worden als ze niet ophouden. Maar de betogers geven niet op. En dan klinkt het bevel om te schieten. Eerst met losse flodders. Maar wanneer de betogers nog steeds niet wijken en nog heviger met stenen beginnen te gooien klinkt plots: “Tirez pour tuer”. Opnieuw wordt er nu door de gewapende macht geschoten, maar deze keer met scherp. Om te doden. In paniek stuift de menigte uit elkaar. Er blijven vier dode lichamen liggen: Gustavus Hereygers, Josephus Van Diependael, Philippus Bosiers en Benedictus Van de Ven. Even later wordt, nabij het huidige districtshuis van Borgerhout een vijfde betoger, Cornelius Biscop doodgeschoten.

Het nieuws van de tragische gebeurtenissen bereikt snel de Kamer in Brussel. Uit schrik voor escalatie in andere steden wordt opnieuw over het algemeen stemrecht gedebatteerd en gestemd. Die avond verwoordt Edward Anseele, toenmalig voorzitter van de BWP, het resultaat in de notulen van de Belgische Werklieden Partij als volgt: ”Le suffrage universel avec vote pleural a été voté par 119 oui contre 14 nons et 12 abstentions”. Het algemeen meervoudig stemrecht voor mannen is een feit. Vanaf dan mogen álle mannen ouder dan 25 stemmen. De beter gestelden krijgen nog wel een tweede en sommigen een derde stem, maar de eerste stap in de democratisering van het parlementaire stemrecht is gezet.

”Le suffrage universel avec vote pleural a été voté par 119 oui contre 14 nons et 12 abstentions”.

In 1894 worden de allereerste verkiezingen onder het stelsel van algemeen meervoudig stemrecht voor mannen gehouden. Nu brengt 21% van de Belgische bevolking haar stem uit. De uittredende premier Beernaert voert ook de stemplicht in, in de hoop op die manier de gematigde, ongeïnteresseerde kiezer een groter gewicht te geven. De in zijn ogen radicale BWP doet haar intrede in de Kamer met 28 zetels.

Meer lezen? Lees het originele artikel hier. 

Deze bijdrage van Jef Vanhemel (Masereelfonds Antwerpen) werd origineel uitgegeven op de website van het Masereelfonds.